معادن مس و بخش خصوصی

در حوزه صنایع مس نیز شاهد وضعیت مشابهی مانند وضعیت فولاد می باشیم کشورمان با قرار گرفتن بر روی کمربند جهانی مس از ذخایر ارزشمندی برخوردار هستیم که این مزیت می تواند نخستین برگ برنده برای توسعه صنعت مس ما باشد در همین حال متاسفانه شاهد هستیم که ذخایر مس تنها در اختیار شرکت ملی صنایع مس ایران است و توان و تخصص بخش خصوصی آنگونه که باید و شاید مورد بهره برداری قرار نمی گیرد و ما معتقدیم و راه اثبات آن نیز فراهم است که در بخش اکتشافات معادن ایران کمتر از 10 در صد موفقیت داشته ایم در واقع 90 در صد از معادن ما هنوز کشف نشده است . لذا بخش خصوصی می تواند با یک برنامه ریزی بلند مدت و مدون در صنعت معدن ایران انقلاب معدنی بپا کند که ما در این مورد بسیار خوشبین هستیم با این دیدگاه و با این حال به مجموعه صنعت کشور با دیدی جامع تر می نگریم . مواد اولیه مورد نیاز صنایع گوناگون از خودرو سازی گرفته تا صنایع کشاورزی و غذایی با واسطه یا بی واسطه به معدن و صنایع معدنی وابسته و نیاز مند است . اگر به اطراف خود بنگریم می بینیم تمام چیزهای اطرافمان مواد اولیه اش از معادن مربوطه اش استخراج می شود در حالی که در ایران عزیزمان ، غنی از بیشترین مواد معدنی امروز می باشد ،

واردات مواد اولیه

دست روی دست گذاشتیم و نگاه به واردات داریم. به عنوان مثال در صنعت خودروسازی بدون و جود فولاد وسایر فلزات و ماده پلاستیک معنی نخواهد داشت و ما در کجای این قرار داریم حتی صنعت نفت که بخش مهم درآمد کشور است به نوعی وابسته به بخش معدن است چرا که اولاً مواد اولیه آن نفت بوده و نفت نیز از دسته بندی مواد معدنی خارج نیست . ثانیا تا صنایع فولاد نباشد عملاً استخراج و فرآوری و حمل و ... نفت غیر ممکن می باشد اما باید اذعان کنیم و غبطه بخوریم که متاسفانه آنچه تا کنون بر بخش معدن کشور حاکم بوده و هست عدم بهره برداری صحیح و شایسته از بخش معدن است به گونه ای که طیف گسترده ای از ذخایر معدنی کشور هنوز شناسایی نشده اند و حتی برای این کار حتی برنامه ای در دستور کار دولت مردان و بخش خصوصی نیست . بخش کوچک و محدودی تحت پوشش مطالعات اکتشافی قرار گرفته که در این مورد هم سوالهای زیاد و اما و اگرهای زیادی هست . ما تا زمانی که شناخت و اطلاعات کافی از آنچه در اختیار داریم بدست نیاوریم چگونه می توانیم به نحو شایسته از آن بهره برداری کنیم .

فرصتهای سرمایه گذاری

نکته ی مهم و حائز اهمیت که باید بدان اشاره کرد این است گرچه صنایع به شدت به بخش معدن و صنایع معدنی وابسته است اما متاسفانه در کشور شاهد روند معکوس در این زمینه بوده ایم در کشور ما نخست صنایع گوناگون بدون توجه به مواد اولیه و زیرساختهای لازم شکل گرفته و بعد از آن صنایع معدنی مرتبط با آن بر حسب نیاز موجود آن هم بعد از چندین بار واردات به فکر ایجاد آن افتاده ایم !!!! در صورتی که هر یک از مواد معدنی موجود در کشور به منزله سرمایه های عظیمی است که می تواند با استخراج و فراوری و بهره برداری بهینه توسعه صنایع پایین دستی و بالا دستی و صادرات ارز آوری قابل توجهی را به همراه داشته باشد . نکته دیگری که به بخش معادن مزیتهای لازم برای سرمایه گذاری می بخشد توانایی این بخش در ایجاد اشتغال ، رونق اقتصادی و آبادانی در مناطق محروم است. می توان به صراحت گفت توانایی معدن و صنایع معدنی در محرومیت زدایی و توسعه و آبادانی بی نظیر است . در صورت مدیریت و برنامه ریزی صحیح . همچنین با بهره برداری از معادن و احداث کارخانه های گوناگون برای فرآوری مواد معدنی اشتغال بزرگی ایجاد می شود . که میتواند نقش موثری در رفع معضل بیکاری باشد .

سهم اقتصادی صنعت معادن در کل کشور

بخش صنعت و معدن حدود 14 درصد تولید ناخالص داخل کشور را دارد و به این ترتیب صنایع و معادن ¼ اقتصاد ایران را تولید می کند البته بدون احتساب بخش نفت و گاز که مهمترین صنعت کشور بحساب می آید با این و جود باید توجه کرد که اهمیت بخش صنعت و معدن از رقم سهم آن در اقتصاد ملی است ارتباط بالایی که بین بخش صنعت و معدن و سایر بخشهای اقتصاد ملی و جود دارد اهمیت این بخش را افزایش می دهد ارتباطات پسین و پیشین بخشهای مختلف صنعتی و معدنی با یکدیگر و نیز با سایر بخشهای اقتصادی از جمله کشاورزی ، نفت و انرژی و ساختمان سبب شده است تا قلمرو فعالیت بخش صنعت و اثر گذاری آن فراتر از بخش صنعت و معدن باشد . برای مثال صنعت پتروشیمی حلقه واسط بین صنعت نفت و بخش صنعت و معدن کشور است که با طیف وسیعی از صنایع خودرو سازی ، شیمیایی و لاستیک و پلاستیک و نیز کشاورزی در پایین دست ارتباط دارد.

صنایع بالادستی

بسیاری از صنایع کشور که جزء صنایع با فناوری بالا محسوب می شوند ، در زیر مجموعه بخش صنعت و معدن قرار دارند . از جمله صنایع هوافضا ، داروسازی و صنایع تولید ابزار دقیق ، بدیهی است که تبحر کارآفرینان ایرانی در این صنایع سبب انتشار فناوری به سایر بخش ها شده و توسعه این بخش سایر بخش ها را نیز مرتفع خواهد کرد . از این رو است که باید به بخش صنعت و معدن نگاهی استراتژیک و راهبردی داشت

بخش صنعت و معدن کشور علاوه بر نیروی کار متخصص ، به ماشین آلات مدرن نیز وابسته است . آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد که در سالهای اخیر بین 36 الــی 40 درصد از سرمایه گذاری در ماشین آلات در کشور در بخش صنایع و معادن انجام شده است ماشین آلات صنعتی یکی از مسیرهای انتقال فناوری و افزایش بهره وری هستند .




احمد علی حاجی عابدی